Εγκληματική οργάνωση και συμμορία: Βασικές διαφορές και στρατηγικές υπεράσπισης (Συνοπτική εκδοχή)

Η εγκληματική οργάνωση και η συμμορία αποτελούν διακριτά αδικήματα με σημαντικές διαφορές στις ποινικές συνέπειες και τις δυνατότητες υπεράσπισης. Η σωστή κατηγοριοποίηση επηρεάζει άμεσα το ύψος των ποινών και τη δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης με την έφεση.

Βασικά στοιχεία των αδικημάτων

Εγκληματική οργάνωση (άρθρο 187 ΠΚ)

- Δομή: Οργανωμένη λειτουργική κατανομή ρόλων και συντονισμός.

- Διαρκής δράση: Επί παρατεταμένο χρόνο για πολλαπλές πράξεις.

- Σκοπός: Διάπραξη περισσότερων κακουργημάτων.

- Αριθμός μελών: Τουλάχιστον 3 πρόσωπα.

- Ποινή: Κάθειρξη μέχρι 10 έτη (απλή συμμετοχή) ή τουλάχιστον 10 έτη (ηγετικός ρόλος).

Συμμορία (άρθρο 187 παρ. 3 ΠΚ)

- Δομή: Δομημένη οργάνωση (λιγότερο αυστηρή από εγκληματική οργάνωση)

- Διαρκής δράση: Για διάπραξη πολλαπλών πράξεων

- Σκοπός: Διάπραξη περισσότερων πλημμελημάτων

- Αριθμός μελών: Τουλάχιστον 3 πρόσωπα

- Ποινή: Φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους

Κρίσιμες διαφορές

Βαρύτητα εγκλημάτων: Η εγκληματική οργάνωση αφορά κακουργήματα, η συμμορία πλημμελήματα.

Έφεση: Από τον Ν. 4855/2021, η έφεση δεν έχει αναστέλλουσα δύναμη για εγκληματική οργάνωση, ενώ για συμμορία διατηρείται.

Ποινές: Σημαντικά αυστηρότερες για εγκληματική οργάνωση.

Βασικές στρατηγικές υπεράσπισης

Αμφισβήτηση θεμελιωδών στοιχείων

- Έλλειψη οργανωμένης δομής ή διαρκούς δράσης.

- Ανυπαρξία κοινού εγκληματικού σχεδίου.

- Μη πλήρωση ελάχιστου αριθμού μελών.

Διαδικαστικές αμφισβητήσεις

- Έλεγχος νομιμότητας αποδεικτικών μέσων.

- Παραβιάσεις κατά τη συλλογή αποδείξεων.

- Ακυρότητες δικογραφίας.

Μετριασμός κατηγορίας

- Μεταβολή από εγκληματική οργάνωση σε συμμορία.

- Επίκληση ελαφρυντικών περιστάσεων.

- Συνεργασία με τις αρχές.

Πρακτικές συμβουλές

Η αποτελεσματική υπεράσπιση απαιτεί προσεκτική ανάλυση της δικογραφίας για εντοπισμό αδυναμιών στην απόδειξη των βασικών στοιχείων και εστίαση στην ατομική ευθύνη του κατηγορουμένου, αποφεύγοντας τη συλλογική αντιμετώπιση.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στις υποθέσεις εγκληματικής οργάνωσης λόγω της έλλειψης αναστέλλουσας δύναμης της έφεσης και των αυστηρότερων ποινών.